Hoe slijp je een mes?

Er zijn veel methoden om je messen te slijpen. Zo kun je messen slijpen op een slijpsteen of gebruik maken van een slijpstaaf, slijpsysteem of een elektrische slijpmachine. Daarnaast kun je het slijpen ook uitbesteden. De beste slijpmethode hangt af van het soort messen dat je wilt slijpen, de staalsoort van het mes, je ervaring in het messen slijpen en je eigen wensen.

In dit artikel hebben wij de meest gangbare methoden voor het slijpen van messen op een rijtje gezet. Iedere methode heeft zo z'n voor en nadelen. Deze zullen we zo goed mogelijk beschrijven.

Slijpstenen

Slijpstenen zijn verkrijgbaar in verschillende korrelgroottes en zijn ideaal voor het scherp maken van botte messen en het onderhouden van scherpe messen. De korrelgrootte van de slijpsteen beïnvloedt de afwerking van het geslepen lemmet. Hoe fijner de korrel, hoe beter de vouwen van het lemmet gepolijst worden en hoe scherper het mes wordt.

De korrelgrootte van de slijpstenen wordt aangegeven door middel van nummers. Een hoge nummeraanduiding geeft een fijne korrel weer, waarmee het lemmet fijner gepolijst kan worden.

Een groot voordeel van het slijpen van je messen op een slijpsteen is dat je je mes kunt uitdunnen. Bij het uitdunnen van een mes wordt extra materiaal aan de zijkanten weggeslepen, waardoor het mes dunner wordt. Het uitdunnen van een mes is nuttig bij messen die vaak geslepen zijn aangezien hier de snijkanten steeds dikker worden naarmate het lemmet vaker geslepen wordt. Het uitdunnen is van groot belang voor het behoud van goede snijdeigenschappen.

Het slijpen van messen op een slijpsteen kost enige oefening maar de beloning is groot: vlijmscherpe messen. Wij laten in onze videohandleiding stap voor stap zien hoe slijpen op een slijpsteen in de praktijk gaat.

Slijpstaven

Slijpstaven zijn staven die gebruikt worden om je mes in een paar halen weer scherp te maken. Er zijn verschillende soorten slijpstaven:

Keramische slijpstaven

De meest gebruikte slijpstaven worden gemaakt van keramisch materiaal. Een keramische slijpstaaf is ideaal om je mes scherp te houden. Dit gaat snel en makkelijk. Wel is het belangrijk om een keramische slijpstaaf regelmatig te gebruiken zodat je mes niet echt bot wordt.

Diamantslijpstaven

Naast keramische slijpstaven zijn er ook slijpstaven die zijn voorzien van een laagje diamant. De harde diamantkorrels zorgen ervoor dat je je messen snel kunt bijwerken. Vergeleken met een keramische slijpstaaf is het resultaat iets minder goed. Een nadeel van een diamantstaaf is dat na verloop van tijd de diamantkorrels uitbreken of afbrokkelen waardoor de staaf zijn slijpende werking verliest.

Slijpstaven zijn vooral geschikt voor (klein) onderhoud van messen. Voor het slijpen van botte messen is het aan te raden een slijpsteen of slijpmachine te gebruiken. Naast de bovengenoemde slijpstaven is er het aanzetstaal.

Belangrijk is om aanzetstalen niet met slijpstaven te verwarren. Aanzetstalen bestaan zoals de naam al aangeeft uit staal, en zijn bedoeld om braampjes en kleine beschadigingen weer recht te zetten. Een aanzetstaal slijpt een mes dus niet. Ook zijn aanzetstalen niet geschikt voor messen met een lemmet van een hardere staalsoort. Om deze redenen adviseren wij een keramische slijpstaaf voor dagelijks onderhoud en slijpstenen of slijpmachines voor groot onderhoud.

Doortrekslijpers (messenslijpers)

Als je opziet tegen het slijpen op een steen dan kan een doortrekslijper de oplossing zijn. De doortrekslijper bestaat uit één of meerdere kleine slijpschijven met een fijnere of grovere korrel. Om het mes te slijpen haal je het mes verschillende keren langs de slijpschijven zonder echt druk te geven.

Het slijpresultaat komt qua kwaliteit onder de slijpstaven en de slijpstenen. Het resultaat van de geslepen messen is rafelig, en van korte duur. Voor echt scherpe messen is het dus aan te raden één of meerdere slijpstenen te gebruiken. De snelle en wat ruwe slijpwijze van een doortrekslijper is met name voor harde staalsoorten niet aan te bevelen. Een goed mes verdient eigenlijk een verfijndere slijpmethode zoals een slijpsteen.

Elektrisch slijpen

Voor de kookliefhebber zonder slijpervaring kan een elektrische slijpmachine uitkomst bieden. Elektrische slijpmachines hebben meerdere fases waarin een mes geslepen wordt. De ene elektrische slijpmachine is de andere niet: de een maakt gebruik van slijpbandjes, de ander van slijpschijven en weer een ander gebruikt slijpstenen om je mes aan te scherpen. Vaak wordt er gestart met een grovere korrel, waarna keramische of gediamanteerde schijven, bandjes of stenen de verfijnde afronding doen. Met een elektrische slijpmachine zorg je In een relatief korte tijd voor een scherpe snede aan je messen.

De elektrische slijpmachines zijn vrij eenvoudig te gebruiken en leveren een goed resultaat. Wel wordt er bij het slijpen meer materiaal van je mes weggeslepen dan bij goed gebruik van een slijpsteen. Hierdoor zal het mes bij gebruik van een elektrische slijpmachine een kortere levensduur hebben.

Voor zakmessen is het aan te raden geen elektrische slijpmachine te gebruiken. Dit, omdat de machine veel materiaal wegneemt, en zakmessen over het algemeen al dun geslepen zijn.

Geleide slijpsystemen

Geleide slijpsystemen maken gebruik van een houder waar je je mes, één of meerdere slijpstaafjes of geleiders in kunt zetten. Door het gebruik van de houder kan makkelijk de juiste hoek voor het slijpen worden ingesteld. Bij het gebruik van een geleide slijpsysteem kun je, afhankelijk van het geleide slijpsysteem, je mes op twee manieren slijpen:

De slijpstaven worden in de houder gezet, waarna je je mes langs de verschillende slijpstaven haalt om deze te slijpen.

Het mes wordt vastgezet in de houder, waarna je de slijpstaven langs het mes haalt.

Er zijn diverse systemen te koop waarbij een slijpsteen onder een instelbare hoek het mes slijpt. Het voordeel is dat je hiermee een mooie rechte snijkant bereikt. Nadeel van deze methode is dat het meer tijd vergt dan slijpen op een gewone slijpsteen. Daarnaast ben je door het slijpen in een vaste hoek veel minder flexibel. Wil je dus je mes niet in de vastgestelde hoek slijpen, dan zul je alsnog moeten gaan slijpen uit de losse hand.

De geleide slijpsystemen zijn een aanrader voor het slijpen van dure zakmessen die je van een erg mooie snijkant wilt voorzien. Door het lemmet extra af te plakken met plakband kun je eventuele krassen veroorzaakt door het klemsysteem voorkomen. Voor keukenmessen is het aan te raden een slijpsteen of elektrische slijpmachine te gebruiken.