Wat moet je weten over kartelmessen?

Binnen de wereld van de keukenmessen zijn kartelmessen een vreemde eend in de bijt. Voor velen staat het kartelmes gelijk aan een broodmes, maar is dit wel zo? Wanneer spreken we van een kartelmes? En wat is nu eigenlijk het nut van deze puntige snedes? Dit en meer vertellen we je graag in dit artikel.

Wat zijn kartelmessen?

Kartelmessen zijn messen waarvan de snede tandjes bevat. Het bekendste voorbeeld hiervan is het broodmes: een mes met een langwerpig en smal lemmet, dat aan de voorzijde rond afloopt en - zoals gezegd - een gekartelde snede heeft. Maar ook steakmessen, schilmessen, tomatenmessen en worstmessen kunnen kartels bevatten. Voor sommige van deze messen geldt dat kartels de norm zijn, bij andere is het vooral een weinig voorkomend alternatief voor een gladde snede.

Waarvoor gebruik je een kartelmes?

Kartelmessen zijn voornamelijk bedoeld voor het snijden van producten met een harde buitenkant en een zachtere binnenkant. Waarschijnlijk is een stokbrood nu het eerste dat bij je opkomt. Maar ook andere soorten brood, cakes en taarten zijn het best te snijden met een kartelmes. Hetzelfde geldt voor pizza’s - als je geen pizzasnijder hebt, die overigens ook gekarteld is. Of denk eens aan een ananas: daar kom je met een plain edge-keukenmes echt niet zomaar doorheen.

Verder zijn kartelmessen ook zeer geschikt voor het snijden van ‘zompige’ groenten, waarvan de tomaat het meest bekende voorbeeld is. Er bestaan dan ook speciale tomatenmessen, die soms ook worstmessen genoemd worden. Een stukje droge worst snij je dan ook uitstekend met een gekarteld mes. Zo zijn er ongetwijfeld nog voldoende voorbeelden te noemen. Echter, de belangrijkste vraag is nu waarschijnlijk: waarom gebruik je voor de hierboven genoemde snijtaken het best een kartelmes?

Waarom is een kartelmes soms geschikter dan een vlakke snede?

Het grote voordeel van een kartelmes is dat je vrij weinig druk hoeft uit te oefenen tijdens het snijden. In principe doen de tanden het werk namelijk. Door het mes heen en weer te bewegen graaft het zich vanzelf steeds verder in, totdat je door het object heen bent. De snijtechniek is dus heel anders dan wanneer je ‘wiegt’ met bijvoorbeeld een koksmes. Met een kartelmes zul je niet in één beweging door het te snijden product heen snijden. In ruil daarvoor krijg je een stuk meer grip, hetgeen van groot belang is voor het snijden van de zojuist genoemde snijwaren.

Heb je bijvoorbeeld weleens een tomaat proberen te snijden met een gewoon schilmes? Zeker wanneer dit mes niet vlijmscherp is, zul je de tomaat al gauw platdrukken. Je verliest daardoor de sappen die erin zitten en het is bovendien ook gevaarlijk. Je bent geneigd meer kracht te zetten en wanneer je mes dan van de tomaat afglijdt, kun je jezelf lelijk bezeren. Snij je echter met een kartelmes, dan blijft de vorm van de tomaat intact en kun je mooie, gelijke plakken snijden.

Kijken we naar brood, cake, taart en dergelijke, dan zorgt het kartelmes er voornamelijk voor dat je het kruimelen beperkt en wederom dat je het product niet plat duwt. In hoeverre je kruimelt, is overigens sterk afhankelijk van de kwaliteit van je mes. Wat maakt een kartel dan een goede kartel? Dat lees je hieronder.

Wat zijn de kenmerken van een goed kartelmes?

Tussen kartelmessen bestaan grote onderlinge verschillen. Zo zijn er kartelmessen met vlijmscherpe tanden, terwijl andere meer afgeronde topjes hebben. Verder hebben sommige messen veel meer tanden dan andere, terwijl de lengte van het lemmet niet verschilt. En ook de diepte van de ruimte tussen de kartels - laten we ze geulen noemen - is uiteenlopend.

Een goed kartelmes heeft scherpe tanden. Daarmee heb je veel meer grip en hoef je bovendien minder kracht te zetten. De reden dat sommige kartelmessen afgeronde punten hebben, is dat deze minder snel slijten. Ga je echter voor optimaal snijgemak, kies dan een kartel met vlijmscherpe punten.

Wat ook invloed heeft op de mate van grip, is de diepte van de geulen. Hoe dieper de geul, hoe groter het oppervlak van de tanden. Dit zorgt voor meer grip: het mes bijt zich beter vast in het brood, de tomaat of wat dan ook.

Het aantal tanden is bovendien van groot belang. We stellen dat minder kartels in de regel beter werken dan meer kartels. Het contactoppervlak per tand is dan immers beter, waardoor iedere afzonderlijke tand meer kracht uitoefent. Het gevolg hiervan is, is dat je met een kartelmes met relatief weinig kartels per beweging dieper kunt snijden dan met een mes dat veel kartels bevat.

Kortom: wil je een goed kartelmes kopen? Ga dan voor een exemplaar met een relatief klein aantal scherpe, puntige tanden, met daartussen een diepe geul.

Kartelmes slijpen? Easy!

Een kartelmes slijp je prima zelf. Hiervoor gebruik je een slijpstaaf of slijpsteen met een afgeronde hoek. Doe dit van tijd tot tijd zodat het mes goed blijft presteren. Lees hiervoor het topic: Hoe slijp ik een broodmes?. De inhoud is toepasbaar op ieder type kartelmes! Niet alleen broodmessen.