AUS-10: staal in opmars

In de wereld van het messenstaal bestaat er een aantal staalsoorten die vrijwel iedereen kent. Denk aan X50CrMoV15, Cromova, VG-10 en Sandvik 12C27. Een tot op heden enigszins ondergeschoven kindje binnen de industrie is AUS-10. Maar daar komt verandering in.

AUS-10 wordt geproduceerd door Aichi Steel, uit de Japanse stad Tokai. Net als de twee andere AUS-staalsoorten overigens, AUS-6 en AUS-8. AUS-10 is door het hoge koolstofgehalte echter veruit het sterkste uit de serie. Hoewel AUS-10 nog relatief onbekend is, is het beslist niet onbemind. Het vooraanstaande merk Sakai Takayuki heeft zijn 45-laags Damast-serie bijvoorbeeld uitgerust met dit kwaliteitsstaal. Deze schitterende messen leveren verbluffend goede prestaties op de snijplank. Waarom? Wel, de messen zijn met 60 HRC beslist hard te noemen. De snede is hierdoor scherper te slijpen en behoudt zijn scherpte bovendien gedurende lange tijd.

Hard maar soepel

De hardheid van AUS-10-staal is voornamelijk te danken aan het zeer hoge koolstofpercentage van ongeveer 1.05. Zoals gezegd leidt dit ertoe dat de messen zeer scherp geslepen kunnen worden, maar doorgaans ook dat ze vrij breekbaar zijn. Daarom wordt aan AUS-10 een hoeveelheid nikkel, mangaan en silicium toegevoegd. Dit bevordert de taaiheid en elasticiteit van het materiaal.

Carbidevorming

Ook het element vanadium draagt hieraan bij. Het is bovendien een sterke carbidevormer. Carbiden zijn samensmeltingen van koolstof en andere stoffen, zoals vanadium, maar ook bijvoorbeeld chroom, molybdeen en nikkel. De verbinding tussen deze stoffen kan alleen ontstaan wanneer ze gedurende langere tijd worden blootgesteld aan zeer hoge temperaturen.

Messen met een groter aantal fijne carbiden zijn doorgaans scherper te slijpen dan messen met grotere carbiden in een kleinere hoeveelheid. Bij het slijpen van snedes met grove carbiden loop je de kans dat de carbiden uitbreken in plaats van bijgeslepen worden. Dit leidt tot (kleine) kartels in de snede. Bij fijne, nauw samengeperste carbiden, zal dit niet gebeuren.

AUS-10-staal slijpen

Verder zorgt de combinatie van vanadium, chroom en molybdeen ook voor corrosiebestendigheid en slijtvastheid. AUS-10-messen zullen derhalve niet gauw roesten en hoeven ook zeker niet om de haverklap te worden bijgeslepen.

Wanneer je AUS-10-stalen messen eenmaal wel wat bot zijn geworden, heb je voor het slijpen ook andere slijpmaterialen nodig, in vergelijking met messen van minder hard staal. Zo valt het gebruik van een doortrekslijper af te raden. Daarentegen is het wel mogelijk om met grovere slijpstenen te werken, dan wanneer het staal van je messen uit grovere carbiden zou bestaan. Dit is een groot voordeel wanneer je mes erg bot is geworden en een slijpsteen met een hoge korrelgrootte niet meer voldoende is. In ons infotopic kun je meer lezen over het slijpen van messen.

Al met al valt te veronderstellen dat we in de toekomst nog veel zullen horen van AUS-10-staal. Het is sterk, relatief taai, roest en slijt niet snel en kan vlijmscherp (bij)geslepen worden. Wat ons betreft uitstekende kenmerken om als topkwaliteit messenstaal aangemerkt te mogen worden!